Η Αγία Τριάς
Θαυμάσια εικόνα στό Καθολικό της Ι. Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους .
Ο ΠΑΛΑΙΟΣ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΤΟΥ ΟΡΑΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΔΑΝΙΗΛ
Χρήστος Σαλταούρας
«ἐθεώρουν ἕως ὅτου οἱ θρόνοι ἐτέθησαν, καὶ παλαιὸς ἡμερῶν ἐκάθητο, καὶ τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ λευκὸνὡσεὶ χιών, καὶ ἡ θρὶξ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ὡσεὶ ἔριον καθαρόν, ὁ θρόνος αὐτοῦ φλὸξ πυρός, οἱτροχοὶ αὐτοῦ πῦρ φλέγον· ποταμὸς πυρὸς εἷλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ· χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουναὐτῷ, καὶ μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ· κριτήριον ἐκάθισε, καὶ βίβλοι ἠνεῴχθησαν……καὶ ἰδοὺμετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶνἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη. καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία, καὶ πάντες οἱ λαοί, φυλαί, γλῶσσαι αὐτῷ δουλεύσουσιν· ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται» Δανιήλ 7: 9-14.
Το θέμα του οράματος του προφήτου Δανιήλ είναι ένα ακανθώδες ζήτημα ανάμεσα στους ερμηνευτές.
Ορισμένοι διδάσκουν ότι ο Παλαιός των Ημερών του Δανιήλ είναι ο Υιός κατά την θεία αυτού φύση και ο ερχόμενος προς αυτόν Υιός ανθρώπου είναι πάλι ο Υιός κατά την ανθρώπινη αυτού φύση !!!
Από την άλλη μεριά, άλλοι ερμηνευτές διδάσκουν ορθώς ότι ο Παλαιός των Ημερών του Δανιήλ είναι το πρώτο πρόσωπο της Τριάδος – ο Θεός Πατήρ και ο ερχόμενος προς αυτόν Υιός ανθρώπου είναι ο Χριστός.
Οι ακολουθούντες την άποψη ότι ο Παλαιός των Ημερών του Δανιήλ είναι ο Υιός προσάγουν τα εξής επιχειρήματα :
– Ο Πατήρ είναι αόρατος δεν μπορεί να τον δεί κανείς.
– Το να παρίσταται ο Πατήρ ως Παλαιός των Ημερών και ο Υιός ως νεότερος στην ηλικία, αποτελεί Αρειανίζουσα απεικόνιση, η οποία οδηγεί τον νου να υποθέσει ότι αφού ο Πατήρ είναι γέρος και ο Υιός νέος, τότε υπήρχε εποχή που ο Πατήρ ήταν μόνος του χωρίς τον Υιό!
– Η Αγία Γραφή δηλώνει ξεκάθαρα ότι ο Παλαιός των Ημερών είναι ο Υιός : «Καὶ ἐκεῖ ἐπέστρεψα βλέπειν τὴν φωνὴν ἥτις ἐλάλει μετ᾿ ἐμοῦ· καὶ ἐπιστρέψας εἶδον ἑπτὰ λυχνίας χρυσᾶς, καὶ ἐν μέσῳ τῶν ἑπτὰ λυχνιῶν ὅμοιον υἱῷ ἀνθρώπου, ἐνδεδυμένον ποδήρη καὶ περιεζωσμένον πρὸς τοῖς μαστοῖς ζώνην χρυσῆν· ἡ δὲ κεφαλὴ αὐτοῦ καὶ αἱ τρίχες λευκαὶ ὡς ἔριον λευκόν, ὡς χιών, καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ὡς φλὸξ πυρός, καὶ οἱ πόδες αὐτοῦ ὅμοιοι χαλκολιβάνῳ, ὡς ἐν καμίνῳ πεπυρωμένοι, καὶ ἡ φωνὴ αὐτοῦ ὡς φωνὴ ὑδάτων πολλῶν» Αποκάλυψη 1: 12-15. – « Καὶ τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Θυατείροις ἐκκλησίας γράψον· τάδε λέγει ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ ἔχων τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ ὡς φλόγα πυρός, καὶ οἱ πόδες αὐτοῦ ὅμοιοι χαλκολιβάνῳ» Αποκάλυψη 2: 18.
– Η υμνολογία της Εκκλησίας παρουσιάζει τον Ιησού Χριστό ως Παλαιό των ημερών : «Νηπιάζει δι’ ἐμέ ὁ Παλαιός τῶν Ἡμερῶν» (Κάθισμα ὄρθρου ὑπαπαντῆς).
– Οι Πατέρες της Εκκλησίας λέγουν ότι ο Παλαιός των Ημερών είναι ο Χριστός : «Ὁ Παλαιός τῶν Ἡμερῶν παιδίον γέγονε» – Μέγας Ἀθανάσιος. (ΒΕΠ 36, 225.20).
Τι απαντούμε σε αυτά ; Ιδού τι απαντούμε :
– Το ότι ο Πατήρ είναι αόρατος δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να φανερωθεί με κάποιο σχήμα και να εικονιστεί. Και το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός αόρατος αλλά έγινε ορατό χωρίς να σαρκωθεί και εικονίζεται επίσης. Δεν είναι κατώτερος ο Πατήρ από το Άγιο Πνεύμα.
– Η προφητεία του Δανιήλ αναφέρει σαφώς ότι «ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη». Το όραμα παρουσιάζει ΔΥΟ πρόσωπα. Δεν μπορεί και τα δύο αυτά πρόσωπα να είναι ο Ιησούς !!! Μία τέτοια άποψη είναι σαφώς Νεστοριανίζουσα ! Ο αιρετικός Νεστόριος υποστήριζε ότι ο Ιησούς Χριστός είναι δύο πρόσωπα. Δεν είναι λοιπόν Αρειανίζουσα η απεικόνιση του Πατρός ως Παλαιού των Ημερών……είναι μάλλον Νεστοριανίζουσα η ερμηνεία του Ιησού Χριστού ως δύο προσώπων ταυτόχρονα !!! Είναι παράλογο να δεχθεί κανείς ότι σε ένα όραμα παρουσιάζεται ένα πρόσωπο ως δύο πρόσωπα …!
Στην πραγματικότητα ο Προφήτης Δανιήλ βλέπει σε όραμα την συνέχεια της σκηνής της Ανάληψης του Κυρίου Ιησού Χριστού : « καὶ ταῦτα εἰπὼν βλεπόντων αὐτῶν ἐπήρθη, καὶ νεφέλη ὑπέλαβεν αὐτὸνἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν. καὶ ὡς ἀτενίζοντες ἦσαν εἰς τὸν οὐρανὸν πορευομένου αὐτοῦ» Πράξεις 1: 9-10 / «καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε» Δανιήλ 7: 13.
Η εμφάνιση του Πατρός ως Παλαιού των Ημερών δεν σηματοδοτεί Αρειανισμό όπως μωρολογούν ορισμένοι. Με αυτήν την λογική θα μπορούσαμε να κατηγορήσουμε και το εδάφιο «ἐκ γαστρὸς πρὸ ἑωσφόρου ἐγέννησά σε» (Ψαλμός 109:3 κατά τους Εβδομήκοντα) ως δήθεν Αρειανικό ! Μη γένοιτο !
Η εμφάνιση του Πατρός ως Παλαιού των Ημερών στον Δανιήλ δείχνει την αιωνιότητα αυτού. Ομοίως η εμφάνιση του Υιού ως Παλαιού των Ημερών στην Αποκάλυψη του Ιωάννη δείχνει το ίδιο ακριβώς πράγμα.
Το ότι στην Αποκάλυψη παρουσιάζεται ο Υιός ως Παλαιός των Ημερών αυτό δεν σημαίνει ότι ο Πατήρ δεν μπορεί να παρουσιάζεται ως Παλαιός των Ημερών στον Δανιήλ. Στην Γραφή και ο Υιός και ο Πατήρ παρουσιάζονται ως Γιαχβέ, Αδωνάϊ, Σαβαώθ, Κύριος, Θεός.
Για παράδειγμα ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ταυτίζει τον Γιαχβέ Σαβαώθ που είδε σε όραμα ο Ησαϊας με τον Ιησού Χριστό, ενώ ο Απόστολος Παύλος ταυτίζει τον Γιαχβέ Σαβαώθ που είδε στο εν λόγω όραμα ο Ησαϊας με το Άγιο Πνεύμα !
(Ησ. 6: 1-10/Ιωάνν. 12: 35–43/Πράξ. 28: 25–27).
Και τα Τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος έχουν τα πάντα κοινά γιατί είναι Ομοούσια και αχώριστα. Η μόνη διαφορά που έχουν είναι ότι ο Πατήρ είναι Αγέννητος, ο Υιός είναι Γεννητός και το Άγιον Πνεύμα είναι Εκπορευτόν.
Οι θιασώτες της Νεστοριανίζουσας άποψης ότι στο όραμα του Δανιήλ και τα δύο πρόσωπα που εμφανίζονται είναι ο Ιησούς Χριστός, προσπαθούν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα με το εξής σόφισμα : Ισχυρίζονται ότι στο όραμα παρουσιάζεται η ανθρώπινη φύση του Ιησού (ως Υιός ανθρώπου), η οποία φτάνει στο ύψος της θείας αυτού φύσης η οποία παρουσιάζεται ως Παλαιός των Ημερών ! Εκτός από τα ανωτέρω αναιρετικά αυτής της άποψης που αναφέραμε θα προσθέσουμε και ένα ακόμη στοιχείο.
«καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη. καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία, καὶ πάντες οἱ λαοί, φυλαί, γλῶσσαι αὐτῷ δουλεύσουσιν· ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται» Δανιήλ 7: 13-14
Σύμφωνα με το προφητικό όραμα ο Υιός ανθρώπου λαμβάνει Βασιλεία η οποία δεν τελειώνει, είναι αιώνια – «ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται». Αυτό όμως δεν αφορά τον Ιησού Χριστό ως άνθρωπο αλλά ως Θεό ! Άρα ο Υιός ανθρώπου του Δανιήλ είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς και όχι μόνο η ανθρώπινη αυτού φύση όπως λέγουν οι διάφοροι διαστρεβλωτές. Συνεπώς αφού ο Υιός του ανθρώπου είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς, ο Παλαιός των Ημερών στο εν λόγω όραμα είναι ο Πατήρ και όχι η θεία φύση του Υιού !
Ο Ιησούς Χριστός ως Θεός είναι αιώνιος Βασιλέας δεν έχει τέλος η Βασιλεία του – «τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος» Λουκάς 1:33.
Ο Ιησούς Χριστός ως άνθρωπος θα παραδώσει την Βασιλεία του στον Πατέρα – « εἶτα τὸ τέλος, ὅταν παραδῷ τὴν βασιλείαν τῷ Θεῷ καὶ πατρί, ὅταν καταργήσῃ πᾶσαν ἀρχὴν καὶ πᾶσαν ἐξουσίαν καὶ δύναμιν. δεῖ γὰρ αὐτὸν βασιλεύειν ἄχρις οὗ ἂν θῇ πάντας τοὺς ἐχθροὺς ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. ἔσχατος ἐχθρὸς καταργεῖται ὁ θάνατος· πάντα γὰρ ὑπέταξεν ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. ὅταν δὲ εἴπῃ ὅτι πάντα ὑποτέτακται, δῆλον ὅτι ἐκτὸς τοῦ ὑποτάξαντος αὐτῷ τὰ πάντα. ὅταν δὲ ὑποταγῇ αὐτῷ τὰ πάντα, τότε καὶ αὐτὸς ὁ υἱὸς ὑποταγήσεται τῷ ὑποτάξαντι αὐτῷ τὰ πάντα, ἵνα ᾖ ὁ Θεὸς τὰ πάντα ἐν πᾶσιν» Α Κορινθίους 15: 24-28.
Αυτοί λοιπόν που λέγουν ότι ο Υιός ανθρώπου του οράματος του Δανιήλ, είναι μόνο η ανθρώπινη φύση του Ιησού Χριστού, αντιβαίνουν στην διδασκαλία της Γραφής ότι ο Ιησούς ως άνθρωπος θα παραδώσει την Βασιλεία στον Θεό Πατέρα. Ο Υιός ανθρώπου του Δανιήλ είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστος που ως άνθρωπος λαμβάνει Βασιλεία «καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία» και ως Θεός η Βασιλεία αυτού «οὐ παρελεύσεται». Διότι ο Χριστός ως άνθρωπος θα παραδώσει την Βασιλεία του – «παραδῷ τὴν βασιλείαν τῷ Θεῷ καὶ πατρί». Σαφή και ξεκάθαρα πράγματα .
-Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης λέγει στο Ιερό Πηδάλιον : «καί ὁ ἄναρχος Πατήρ πρέπει νά ζωγραφίζεται καθώς ἐφάνη εἰς τόν προφήτην Δανιήλ ὡς Παλαιός Ἡμερῶν… δέν ζωγραφοῦμεν Αὐτόν κατά τήν Θείαν φύσιν. Ἐπειδή ἀδύνατον φησιν, εἶναι ἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι φύσιν Θεοῦ… ζωγραφοῦμεν Αὐτόν ὡς ἐφάνη εἰς τόν Προφήτην». (Πηδάλιον, ἔκδοσις Ἀστήρ, σελίς 320).
-Ο Άγιος Επιφάνιος λέγει : «Καί ὡς ὁ Δανιήλ, εἶδεν τόν Παλαιόν τῶν ἡμερῶν, τοῦτο ὀπτασία τοῦ ΠΑΤΡΟΣ». (Αγίου Επιφανίου).
-Ο Ιερός Χρυσόστομος λέγει για το εν λόγω όραμα του Προφήτου Δανιήλ : «Πατέρα καί Υἱόν οὗτος καί πρῶτος καί μόνος ὁρᾶ, ὡς ἐν ὂψει»( Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, P.G. 56, 233).
-Ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων λέγει για το ίδιο όραμα : « Έρχεται προς τον Πατέρα κατά την Γραφήν την αγίως αναγνωσθείσαν, ο Υιός του ανθρώπου επί των νεφελών του ουρανού, ποταμού πυρός έλκοντος,…Και ο μεν Πατήρ καθέζεται, έχων το ένδυμα αυτού λευκόν ωσεί χιών, και την τρίχα της κεφαλής ως έριον καθαρόν» (Κυρίλλου τα σωζόμενα, Τόμος 2 σελ.177 έκδοσις Ιεροσολύμων 1868, Migne 33 σελ. 900, Ε.Π.Ε Τόμος 2 σελ. 150).
– Η υμνολογία της Εκκλησίας λέγει : «Μυείται της μιας Κυριότητος Δανιήλ, Χριστόν κριτήν θεασάμενος προς τον Πατέρα ιόντα και Πνεύμα το προφαίνον την όρασιν» (Τριαδικός Κανόνας Μεσονυκτικού, ήχος πλάγιος ά).
ΣΑΛΤΑΟΥΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
Δείτε καί : ''Η Εικόνα τής Αγίας Τριάδος''
