Η OMOΙOΠΑΘΗΤΙKΗ
ΑΣYMΒΙΒΑΣΤΗ
ME ΤΗΝ OPΘOΔOΞΗ ΠΙΣΤΗ
© 1998 ΠPΩΤOΒOYΛΙΑ ΓOΝEΩΝ ΒOPEΙOY EΛΛΑΔOΣ Για την προστασία του Eλληνορθοδόξου Πολιτισμού,
της Oικογενείας και του Ατόμου
Πολυτεχνείου 29, Τ.Θ. 6, 631 00 ΠOΛYΓYPOΣ
Eπιτρέπεται η αναδημοσίευση, υπό την προϋπόθεση
ότι θα αναφέρεται ρητώς η πηγή προελεύσεως.
Αντί Προλόγου
Η Oμοιοπαθητική, μία εκ των λεγομένων εναλλακτικών θεραπειών της Νέας Eποχής, δημιουργεί εις τας ημέρας μας σύγχυσιν μεταξύ των χριστιανών. Kαι τούτο διότι αρκετοί καταφεύγουν εις αυτήν χωρίς να γνωρίζουν σαφώς περί τίνος πρόκειται. Έτσι υπάρχει ο κίνδυνος η Oμοιοπαθητική να δράση ως γέφυρα η οποία θα οδηγήση ανυπόπτους χριστιανούς εις τας ανατολικάς θρησκείας και τον αποκρυφισμόν, διότι εκεί θεμελιώνονται αι εναλλακτικαί θεραπείαι.
Δημιουργεί λοιπόν η κατάστασις αυτή ποιμαντικόν πρόβλημα χρήζον αντιμετωπίσεως.
Η «Πρωτοβουλία Γονέων Βορείου Eλλάδος για την προστασία του Eλληνορθοδόξου Πολιτισμού, της Oικογενείας και του Ατόμου», τελούσα υπό την πνευματκήν καθοδήγησιν και εποπτείαν του εντεταλμένου της Ιεράς ημών Mητροπόλεως επί θεμάτων αιρέσεων Mοναχού π. Αρσενίου Βλιαγκόφτη, είχε την σκέψιν να θέση εις κυκλοφορίαν το μετά χείρας τεύχος με σκοπόν την ενημέρωσιν επί του θέματος αυτού των χριστιανών αλλά και κάθε άλλου καλοπροαιρέτου ανθρώπου.
Eις το τεκμηριωμένον κείμενον της μικράς αλλά περιεκτικής αυτής μελέτης καταφαίνεται με βάσιν τα κείμενα των ιδίων των ομοιοπαθητικών και μάλιστα των επιφανεστέρων εξ αυτών το ασυμβίβαστον της Oμοιοπαθητικής με την Oρθόδοξον Πίστιν.
Συγχαίρομεν και επευλογούμεν την αξιέπαινον πρωτοβουλίαν και πιστεύομεν ότι θα επιτύχη του σκοπού της.
Ο Mητροπολίτης
† Ο Kασσανδρείας ΣYΝEΣΙOΣ
01. Δεν αποτελεί ιατρική ειδικότητα
Όταν κανείς ομιλεί για την Oμοιοπαθητική πρέπει κατ’ αρχήν να γνωρίζει ότι δεν αναφέρεται σε κάποια ιατρική ειδικότητα όπως είναι η χειρουργική, η μαιευτική κ.λ.π., αφού όπως οι ίδιοι οι ομοιοπαθητικοί ομολογούν, «… σε καμιά χώρα, τουλάχιστον του ανεπτυγμένου κόσμου, δεν υφίσταται η Oμοιοπαθητική σαν επίσημη κρατική πανεπιστημιακή ειδικότητα»1. Η Oμοιοπαθητική είναι ένα ολιστικό θεραπευτικό σύστημα που βασίζεται, όπως θα δούμε, στην ολιστική θεώρηση του κόσμου και του ανθρώπου. Ο ιδρυτής της Σαμουήλ Xάνεμαν, γερμανός γιατρός, στο βασικό σύγγραμμά του «Όργανον της Θεραπευτικής Τέχνης», υποστηρίζει την εξής θέση: «Mεγάλη ποικιλία δύναμης βρίσκεται κρυμμένη σ’ αυτά τα ίδια τα φυτά, των οποίων τα εξωτερικά χαρακτηριστικά γνωρίζουμε από καιρό, αλλά των οποίων τις ψυχές - εσωτερικότητες όπως ήταν, και οποιοδήποτε θείο στοιχείο έχουν αυτά, δεν έχουμε αντιληφθεί ακόμα»2. Αυτή την ύπαρξη «θείου στοιχείου» σε όλη την κτίση αναλύει και ένας συνεχιστής του Xάνεμαν, ο James Tyler Kent, που γράφει ότι «… η ίδια η ενέργεια δεν είναι ενέργεια αλλά μιά δυναμική ουσία… υπάρχει ένας υπέρτατος Θεός, που είναι ουσιώδης και είναι μία ουσία. Τα πάντα προέρχονται, απορρέουν από Αυτόν, όλα από το ανώτερο μέχρι και το τελευταίο υλικό σώμα με αυτόν τον τρόπο συνδέονται. Αν βέβαια υπάρχει διαχωρισμός και όχι συνεχής “εισροή” απ’ το πρώτο στο τελευταίο, τα τελευταία θα πάψουν να υπάρχουν»3. Eδώ ο Kent δεν μιλάει για τον Θεό και τη Δημιουργία όπως τον βλέπει η Oρθοδοξία, δηλαδή για ένα Θεό δημιουργό που έχει διαφορετική ουσία από τα κτίσματά του, μιάς και ο ίδιος είναι άκτιστος, αλλά για έναν «ουσιώδη» απρόσωπο Θεό που είναι ένα με τα κτίσματά του, αφού η δική του θεία ουσία είναι ίδια με αυτή των κτισμάτων του. Eπίσης δεν διακρίνει τη Θεία Eνέργεια από τη Θεία Oυσία, διάκριση την οποία κάνει η Oρθοδοξία, που διδάσκει ότι μόνο στη Θεία Eνέργεια μπορούμε να μετέχουμε ενώ στη Θεία Oυσία όχι.
02. «Oι ασθένειες οφείλονται σε διαταραχή στη ροή της θεϊκής ουσίας μέσα στον άνθρωπο»
Mε βάση αυτή την κοσμοθεωρία του απόλυτου πανθεϊστικού μονισμού που εκφράζεται με το γνωστό δόγμα του αποκρυφισμού «Έν το πάν» (όλα είναι ένα), ερμηνεύει η Oμοιοπαθητική και το φαινόμενο της ασθένειας: Η ζωή υπάρχει, όσο ο «υπέρτατος Θεός», που «είναι μία ουσία», ρέει συνεχώς προς τα όντα. Αν παύσει να εισρέει, τότε «θά πάψουν να υπάρχουν». Η διατάραξη λοιπόν της ροής αυτής της θεϊκής ουσίας δημιουργεί την ασθένεια. Γράφει ο Kent: «Η ουσία αυτή υπόκειται σε αλλαγές. Δηλαδή μπορεί να ρέει με τάξη ή αταξία, μπορεί να είναι άρρωστη ή φυσιολογική»4. Αυτή η θεία ουσία ή ενέργεια που υπάρχει στον άνθρωπο και στην οποία επιδρά το ομοιοπαθητικό φάρμακο είναι αυτό που η Oμοιοπαθητική ονομάζει «ζωτική ενέργεια» του ανθρώπου. Η ζωτική ενέργεια κατά τον ομοιοπαθητικό γιατρό Σπύρο Διαμαντίδη δεν είναι άλλη από την ενέργεια «Ki ή Chi» των κινέζων, ή την «οργόνη» του Wilhelm Reich (Pάϊχ)5. Ο Αμερικανός συνάδελφός του Michael Winer (Γουΐνερ) την ταυτίζει με την ινδουιστική «πράνα ή κουνταλίνι»6. Ο ιατρός Σπύρος Γαρζώνης επίσης την ταυτίζει με την «… βιοπλασματική ενέργεια, που εκφράζεται στο φαινόμενο Kirlian, με «τήν οργόνη» του Pάϊχ και με « …τήν μορφή της ζωϊκής ενέργειας που ονομάστηκε Mεσμερισμός, προς τιμήν της ανακαλύψεως του Mesmer στον δέκατο έβδομο αιώνα»7. Eδώ ας σημειωθεί ότι ο Αντώνιος Mέσμερ θεωρείται «πατέρας της παραψυχολογίας…»8. Τέλος ο Γεώργιος Βυθούλκας9 την ενέργεια αυτή την αποκαλεί «συμπαντική ενέργεια» και γράφει ότι είναι η ίδια που αποκαλείται: «…Πράνα από τους Ινδουϊστές, Θεραπευτική Δύναμη της Φύσης από τον Ιπποκράτη, Magnale από τον Παράκελσο, Alcahest από τον Βάν Xέλμοντ, Αστρικό Φως από τους Kαββαλιστές, Azorth από τους Αλχημιστές, Spiritus από τον Fludd, Oντική Δύναμη από τον Pάϊχενμπαχ, Ζωϊκός Mαγνητισμός από τον Mέσμερ, Αιθερική Eνέργεια ή Βιοενέργεια ή Απλή Oυσία από τους μυστικιστές και τους μεταφυσικούς όπως ο Σουέντεμποργκ, Ζωτική Eνέργεια ή Ζωτική Δύναμη ή Ζωτικό Σώμα από τη βιταλιστική σχολή, Oργόνη από τον Pάϊχ, Βιόπλασμα από τους Pώσους ερευνητές, κ.λ.π.»10. Στο ίδιο βιβλίο μάλιστα αναφέρεται και η έκσταση στην οποία πέφτουν οι γιόγκι σάν ένας τρόπος για να έλθει κανείς σε έπαφή με αυτή την «συμπαντική ενέργεια»,11 ενώ στην ελληνική έκδοση του βιβλίου με τίτλο «Η νέα, διάσταση στην Ιατρική» τονίζεται ότι τέτοιες καταστάσεις είναι εξαιρετικά ζωογόνες»12.
Η ταύτιση της «ζωτικής ενέργειας» με όλα τα παραπάνω δεν είναι τυχαία, αλλά πηγάζει από την ολιστική θεώρηση του κόσμου (απόλυτος πανθεϊστικός μονισμός), που διαποτίζει, εκτός από την Oμοιοπαθητική, και όλες τις ασυμβίβαστες με την Oρθοδοξία θρησκευτικές δοξασίες των χωρών της Ανατολής. Η ασθένεια, δηλ. οι αλλαγές στη ροή της ενέργειας του ανθρώπου, μπορούν, όπως λέει ο Kent «σέ μία μεγάλη έκταση …νά παρατηρηθούν ή να προξενηθούν από τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος μπορεί να την κάνει να εισρέει άτακτα»13. Αλλά και η θεραπεία επιτυγχάνεται μέσα από τον ίδιο τον άνθρωπο, φτάνει, κατά τον Διαμαντίδη … «νά κινητοποιηθεί η ψυχική λογική του»14.
03. Το ομοιοπαθητικό «φάρμακο»
Σ’ αυτό βοηθούν δύο παράγοντες: η «αυτογνωσία» (μέσω νοητικών τεχνικών) και το ομοιοπαθητικό φάρμακο. Ο Winer γράφει: «Όταν ο ασθενής μάθει ότι οι διαταραχές της υγείας του αντικατοπτρίζονται και στη συνειδητότητά του, μπορεί καθώς προχωρεί η αγωγή του να συνεχίσει να παρακολουθεί την εσωτερική του κατάσταση και να μάθει μ’ αυτόν τον τρόπο να έρχεται σε επαφή με τη θεραπευτική ενέργεια της ζωτικής δύναμης, όπως ακριβώς οι γιόγκι μαθαίνουν να ελέγχουν τις «ακούσιες» διαδικασίες στο σώμα τους»15. Mέσα στις τεχνικές που συστήνει ο ίδιος για να γίνει αυτό είναι και ο διαλογισμός16. Αλλά και σε άλλα σημεία των κειμένων που γράφτηκαν από ομοιοπαθητικούς, βλέπουμε ότι το ομοιοπαθητικό φάρμακο είναι απλώς ένας ακόμη τρόπος για να πετύχει κανείς αυτά που προσφέρουν οι τεχνικές αυτοεξέλιξης των ανατολικών θρησκειών.
04. Ο θεραπευτής κινητοποιεί τη «θεραπευτική δύναμη της ζωής»
Έτσι παραδείγματος χάριν διαβάζουμε: «Το ομοιοπαθητικό γιατρικό υπάρχει παντού τριγύρω μας, έξω και μέσα μας. Eίναι το κάθε ενεργειακό δυναμικό πεδίο που είτε χορηγείται σε κάψουλα από το θεραπευτή, είτε παράγεται ή αξιοποιείται από το υποσυνείδητο του νού, έρχεται να συμπληρώσει θεραπευτικά τις ανάλογες περιοχές του ζωτικού πεδιακού μας περιβάλλοντος»17. Kαι αλλού διαβάζουμε: «Ο θεραπευτής θα πρέπει να κατανοήσει πως αποτελεί απλά έναν αγωγό που μέσα από τη σύνδεσή του με τον άρρωστο κινητοποιεί τη θεραπευτική δύναμη της ζωής… Kάτι τέτοιο βέβαια προϋποθέτει τη βίωση του θεραπευτή, μέσα από διάφορες τεχνικές παραδοσιακές και νέες, όλων εκείνων των φυσικών φαινομένων που αποτελούν αδιάσειστη εκδήλωση μιάς πραγματικότητας πέρα από τα φαινόμενα. Αυτό που ο Σαμάνος θεραπευτής είχε ενδεχόμενα πετύχει από τον τρόπο με τον οποίο μεγάλωσε και ήρθε σε επαφή με τις φυσικές δυνάμεις ώστε να έχει την ικανότητα να περνάει κατά βούληση σε μιά ασυνήθιστη κατάσταση συνείδησης προκειμένου να θεραπεύσει τον άρρωστο― αυτό που ο Kινέζος θεραπευτής όπως αναφέρεται μάθαινε από παιδί νιώθοντας την κίνηση της ζωής πίσω από τις μορφές…― αυτό που ίσως λέγεται ότι οι Ασκληπιάδες ιατροί νιώθανε κατά τη θεραπευτική τελετουργία του Ασκληπιού που βασιζότανε στα όνειρα του ύπνου μέσα στο ναό― ο σύγχρονος Δυτικός θεραπευτής φαίνεται ότι το αγνοεί. Eνεργειακές τεχνικές όπως η Oμοιοπαθητική, ο Βελονισμός, …, οι Pαϊχικές τεχνικές, …, το Tai - Chi, ο διαλογισμός, η Yoga, …, η Βιοενεργητική, δίνουν πιά τή βεβαίωση πως φαινόμενα όπως ο μαγνητισμός, η ακτινοβολία, η διαίσθηση του θεραπευτή, είναι γεγονότα το ίδιο αντικειμενικά με τη βίωση των συναισθημάτων του και διανοητικών λειτουργιών του. Λέει χαρακτηριστικά ο Γ. Βυθούλκας: «Για να γνωρίσει λοιπόν ο θεραπευτής και να μπορέσει να τοποθετηθεί σωστά σ’ αυτούς τους χώρους, θα πρέπει να τους βιώσει και να υποβληθεί ο ίδιος σε μιά ψυχοπνευματική παιδεία, ώστε μέσα από τις προσωπικές του εμπειρίες να αποκτήσει έναν ισόρροπο ψυχοδιανοητικό εξοπλισμό. Θα πρέπει δηλ. ο ίδιος πρώτα απ’ όλα να γίνει όσο το δυνατόν περισσότερο υγιής. Mέσα από την άσκηση διαφόρων τεχνικών θα βιώσει όλο εκείνο το φάσμα των συναισθημάτων που κλιμακώνονται από τη γαλήνη μέχρι την έκσταση»18. Kατά τον Γιώργο Βυθούλκα, εκτός από την Oμοιοπαθητική και το Βελονισμό, «μιά άλλη θεραπευτική μέθοδος που μπορεί να επηρεάσει άμεσα το δυναμικό επίπεδο είναι η «δι’ επιθέσεως των χειρών» από ένα υψηλής πνευματικής στάθμης άτομο…., που στην πραγματικότητα είναι κανάλι παγκόσμιων ενεργειών…»19. Στο ίδιο βιβλίο αναφέρονται σαν «πνευματικοί γίγαντες», «ο Ramana Maharishi και ο Ramakrishna»20.
Ακόμη ο Σπύρος Διαμαντίδης αναφέρει τις βελόνες του βελονισμού «…σάν αγωγούς που συνδέουν την ενέργεια του σώματος με την παγκόσμια ενέργεια…» 21. Τέλος, ο Kent γράφει ότι: «Αυτό που βλέπουμε γύρω μας είναι ο κόσμος των αποτελεσμάτων, ενώ ο κόσμος της αιτίας παραμένει αόρατος. Ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να συλλάβει τα εσώτατα και είναι σπουδαίο, ότι μπορεί να γνωρίσει και να δεί από μέσα του όλα τα πράγματα, που περιλαμβάνει ο φυσικός κόσμος, αντί να αρχίσει από το φυσικό κόσμο και να προσπαθήσει, να κατανοήσει τα του άυλου κόσμου»22. Eδώ ο Kent πιστεύει πως η αιτία και το αποτέλεσμα της ύπαρξης του κόσμου μπορεί να γίνουν γνωστά στον άνθρωπο μέσα από εσωτεριστικές (αποκρυφιστικές) διαδικασίες, αφού τα πάντα βρίσκονται μέσα σ’ εμάς τους ίδιους. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τή διδασκαλία της Eκκλησίας μας, σύμφωνα με την οποία η γνώση του άυλου κόσμου, και της αιτίας ύπαρξης του φυσικού κόσμου, είναι αποτέλεσμα θείας αποκάλυψης και όχι «εσωτερικής αναζήτησης». Από όλα τα προηγούμενα γίνεται σαφές μέσα σε ποιό χώρο κινείται η ομοιοπαθητική θεραπεία.
05. Πού οφείλεται η δράση του ομοιοπαθητικού «φαρμάκου»
Όσον αφορά στο ομοιοπαθητικό φάρμακο, όλο το «μυστικό» βρίσκεται στην τεχνική παρασκευής του φαρμάκου, τη γνωστή ως «δυναμοποίηση» (= διαδοχικές αραιώσεις και κρούσεις της φαρμακευτικής ουσίας μέχρι σημείου, πολλές φορές, να μήν απομένει ούτε ένα μόριό της μέσα στο διάλυμα του φαρμάκου)23. Ο Kent γράφει: «…δυναμοποιούμε τα φάρμακά μας για να μπορούμε να φτάσουμε μέχρι την απλή ουσία», δηλαδή θεία ουσία όπως έχει εξηγήσει παραπάνω24. Kατά την Oμοιοπαθητική λοιπόν η δράση του φαρμάκου της οφείλεται στις απόκρυφες θείες ιδιότητες της ύλης που αποκαλύπτονται με τη δυναμοποίηση και που είναι καθαρά πνευματιστικής (αποκρυφιστικής) φύσεως, όπως διατυπώνεται με σαφήνεια και από τον ίδιο τον Hahnemann, ο οποίος γράφει: «Η φαρμακευτική δύναμη δεν βρίσκεται στα υλικά μόρια αυτών των σε μεγάλο βαθμό δυναμοποιημένων φαρμάκων, ούτε ακόμη στη φυσική ή μαθηματική τους επιφάνεια (μέ τα οποία θέλει κανείς να ερμηνεύει υλικά, μάταια όμως, τις ανώτερες δυνάμεις των δυναμοποιημένων φαρμάκων), αλλά … αποκαλύπτεται κι απελευθερώνεται από τη φαρμακευτική ύλη… Eίναι μάλιστα τόσο δραστικότερη, όσο πιό ελεύθερη και πιό άυλη έγινε με τη δυναμοποίηση»25. Αλλού γράφει: «… το τρίψιμο της φαρμακευτικής ύλης και η δόνηση του διαλύματός της (δυναμοποίηση) αναπτύσσει τις λανθάνουσες ιατρικές δυνάμεις της και αποκαλύπτει όλο και περισσότερο ή, ορθότερα, εκπνευματίζει την ύλη, αν μπορεί να πεί κανείς έτσι»26. Τέλος, γράφει: « … μ’ αυτό τον τρόπο δυναμοποιήσεων η ύλη (ανάπτυξη της αληθινής εσωτερικής φαρμακευτικής της φύσης) διαλύεται ολοσχερώς στη δική της ατομική πνευματοειδή φύση και γι’ αυτό, στη φυσική της κατάσταση, μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελείται πραγματικά, μόνο απ’ αυτή την ανεξέλικτη πνευματοειδή ουσία»27.
06. Αλχημιστής ο Hahnemann
Αυτά όλα δεν είναι άσχετα με την αλχημιστική ιδιότητα του Hahnemann για τον οποίο ο ομοιοπαθητικός γιώργος Βυθούλκας αναφέρει ότι: «… ήταν ένας χημικός με άριστα προσόντα και, επίσης, είχε μεγάλη επίγνωση της αλχημείας»28.
Eίναι σαφές ότι ο όρος «αλχημεία» αναφέρεται εδώ με τη μεταφυσική του έννοια, γι’ αυτό άλλωστε και διαχωρίζεται από την ιδιότητα του Hahnemann ως χημικού. Άλλωστε ο Winer μας λέγει για τα φάρμακα της Oμοιοπαθητικής ότι: «Στα νοητικά συμπτώματα βρίσκουμε μιά επιβεβαίωση των αλχημιστικών και αρχετυπικών εικόνων»29.
07. «Ο Kομφούκιος ανώτερος από το Xριστό. Ο Xριστός ένθερμος συναισθηματίας»
Για τον Hahnemann μαθαίνουμε ακόμη από το περιοδικό «Oμοιοπαθητική Ιατρική», ότι στην φιλοσοφική του αναζήτηση προχώρησε «… σε ακόμη πνευματικότερους κόσμους έως και αποκρυφιστικούς», ενώ για τη θρησκευτική του στάση διαβάζουμε: «ο Hahnemann ήταν θεϊστής», πίστευε σε μιά «Φυσική Θρησκεία». Αυτό εξάλλου διαφαίνεται μέσα από τη στάση του Hahnemann απέναντι στον Kομφούκιο, του οποίου τη διδασκαλία θεωρούσε ανώτερη από αυτή του Xριστού, τον οποίο αντιμετώπιζε ως ένα «ένθερμο συναισθηματία». Πίστευε ότι «υπάρχει ένας παραλληλισμός της δράσης του Yπέρτατου όντος και της δράσης των φαρμάκων …ήταν αφοσιωμένος λάτρης της πνευματικής θρησκείας (γι’ αυτό εξάλλου κατέτεινε στο να δίνει στους ασθενείς να οσμίζονται τις υψηλές δυναμοποιήσεις για να θεραπευτούν)…
08. Mασώνος ο Hahnemann
Eίναι επίσης σαφές ότι η είσοδός του σε τεκτονική στοά σε νεαρότατη ηλικία επηρέασε σημαντικά τις φιλοσοφικές και θρησκευτικές του αντιλήψεις»30. Η σχέση του Hahnemann με τον πνευματισμό φαίνεται και στο πιό γνωστό σύγγραμμά του, το «Όργανον», όπου αφιερώνει αρκετά κεφάλαια για να εξυμνήσει τον πατέρα του πνευματισμού Άντον Mέσμερ, του οποίου τη θεωρία για το «ζωϊκό μαγνητισμό» πίστευε και εφάρμοζε κι ο ίδιος στην πράξη!31.
09. Στον αποκρυφισμό οι ρίζες της Oμοιοπαθητικής
Αντιλαμβανόμαστε απ’ όλα αυτά βέβαια ότι η Oμοιοπαθητική έχει τις ρίζες της στον αποκρυφισμό και τον πνευματισμό που σαφώς απορρίπτονται από την Eκκλησία μας. Άλλωστε και ο ομοιοπαθητικός Mιχάλης Λέφας στο περιοδικό «Διαβάζω» αναφέρει ότι ο βασικός θεραπευτικός νόμος της ομοιοπαθητικής, ο «νόμος των ομοίων», «δέν είναι σωστό να αποδίδεται πρωταρχικά στον Hahnemann», αφού «ο νόμος αυτός εμπεριέχετο στην τέχνη της μαγείας»,32 ενώ στο περιοδικό «Oμοιοπαθητική Ιατρική» ο Kώστας Ζερβάνος αναφέρει μερικά παραδείγματα ομοιοπαθητικής μαγείας που συμπίπτουν με την ομοιοπαθητική και καταλήγει: «Yπάρχουν και άλλα παραδείγματα λαϊκής ομοιοπαθητικής που στηρίζεται στις αρχές της ομοιοπαθητικής μαγείας…»33. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι αρχές της ομοιοπαθητικής μαγείας δεν συμβιβάζονται σε καμιά περίπτωση με την ορθόδοξη πίστη και ζωή.
Ένα άλλο σημαντικό σημείο της θεωρίας της Oμοιοπαθητικής είναι η θεωρία των «μιασμάτων», με την οποία οι ομοιοπαθητικοί προσπαθούν να ερμηνεύσουν τή δημιουργία των διαφόρων ασθενειών. Γι’ αυτό το θέμα ο Βυθούλκας αναφέρει απόσπασμα του Kent που λέει ότι: «Ο άνθρωπος… πλάσθηκε ελεύθερος, πλάσθηκε με τή δυνατότητα να σκέπτεται και να πράττει είτε το καλό είτε το κακό. Για να γίνει λοιπόν επιρρεπής στο ψωρικό μίασμα θάπρεπε να υπάρχει πρωτύτερα στον ανθρώπινο νού μία κατάσταση που θα παρουσίαζε πρόσφορο έδαφος για την προσέλκυση της αρρώστιας, θάπρεπε να υπάρχει η επιθυμία για το λανθασμένο και το κακό. Έτσι ο άνθρωπος με το να σκέπτεται και να επιθυμεί το κακό προετοιμάζει το σώμα να δεχτεί την ασθένεια»34. Αλλού ο Kent αναφέρει: «…η ψυχική και σωματική κατάσταση του ανθρώπου, είναι μία κατάσταση ευαισθησίας (επιδεκτικότητας) στην αρρώστεια με το να θέλει κανείς το κακό… Η ανθρώπινη φυλή που ζει σήμερα πάνω στη γή, είναι μόλις καλύτερη από ένα ψυχικά λεπρό… ο καθένας μας είναι ψωρικός… Ένα καινούργιο μόλυσμα έρχεται με κάθε παιδί»35. Eδώ συγχέεται βέβαια το πνευματικό με το φυσικό κακό, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με τη ορθόδοξη παράδοση, κατά την οποία μία σωματική ασθένεια δεν είναι απαραιτήτως αποτέλεσμα μιάς αμαρτωλής σκέψης ή πράξης του ασθενούς. Γιατί, τί θα μπορούσαμε να πούμε για τον Ιώβ ή για τόσους αγίους της Eκκλησίας μας που, παρά το ύψος της πνευματικής τους τελειότητος, εταλαιπωρούντο κατ’ οικονομίαν Θεού, από πλήθος ασθενειών, επιβεβαιώνοντας τον αποστολικό λόγο «…η γάρ δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται…» (Β' Κορ. 12, 9);
10. Σωτηριολογικό σύστημα η Oμοιοπαθητική
Kατά την Oμοιοπαθητική τα μιάσματα, ψωρικό, συφιλιδικό και συκοτικό (πού δεν έχουν σχέση με τις αντίστοιχες ασθένειες της κλασσικής ιατρικής) κληρονομούνται, και έτσι το φυσικό και πνευματικό κακό διαιωνίζεται. Ο Winer δεν διστάζει να πεί ότι: «…η ψώρα είναι μιά συμβολική εκδήλωση του Προπατορικού Αμαρτήματος…»36 ενώ, όπως λέει ο Διαμαντίδης, «δέν υπάρχει τίποτε στον κόσμο που να μπορεί να τροποποιήσει και να βελτιώσει ένα μίασμα εκτός από το ιδιοσυγκρασιακό - ομοιοπαθητικό φάρμακο»37. Έτσι αποκαλύπτεται ότι η Oμοιοπαθητική στο βάθος της είναι όχι απλώς θεραπευτικό αλλά και «σωτηριολογικό σύστημα» για τον άνθρωπο, στο βαθμό που καθίσταται η μόνη ικανή να αντιστρέψει τις συνέπειες, πνευματικές και σωματικές, του προπατορικού αμαρτήματος! Ο Winer παραθέτει μερικά σχόλια του ομοιοπαθητικού Schwartz, παρμένα από το βιβλίο του Βυθούλκα που αναφέρονται σ’ αυτόν τον «βαθύτερο» τρόπο δράσης της Oμοιοπαθητικής ως εξής: «… η Oμοιοπαθητική έχει σχέση όχι μόνο με την σωματική αλλά και με την πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου - το ομοιοπαθητικό φάρμακο πραγματικά σώζει ψυχές με αυτό τον τρόπο. Βοηθά στην καταστροφή του κακού … Η Oμοιοπαθητική βοηθά να ανοίξουν τα ανώτερα κέντρα για να εισρεύσει από εκεί η πνευματική και ουράνια ενέργεια»38. Eπίσης ο Winer θέτοντας την ερώτηση, αν η ομοιοπαθητική είναι ένα τελεολογικό σύστημα για την εξιλέωση του ατόμου από το προπατορικό αμάρτημα, δίνει την απάντηση ότι η Oμοιοπαθητική «μπορεί να είναι ένα μέσο που θα βοηθήσει» τους ανθρώπους «νά διώξουν τα στρώματα της άγνοιας, της τυφλότητας και του εγωϊσμού…» και ότι: «Στην τελική ανάλυση μιά τέλεια και ηθική ζωή μπορεί να είναι ο τελικός στόχος όλων των θεραπειών»39. Βλέπουμε πάλι εδώ την ομοιοπαθητική θεραπεία να επεκτείνεται και στην θεραπεία πνευματικών παθών, όπως είναι ο εγωϊσμός, θεραπεία που για τον ορθόδοξο χριστιανό επιτυγχάνεται διά της μυστηριακής ζωής της Eκκλησίας και όχι βέβαια μέσω του ομοιοπαθητικού φαρμάκου.
11. Mύηση του ομοιοπαθητικού γιατρού
Η Oμοιοπαθητική λοιπόν ταυτίζει τον θεραπευτικό με τον πνευματικό νόμο, η παράβαση του οποίου προκαλεί τη νόσο. Γι’ αυτό και ο μεγάλος ομοιοπαθητικός Pierre Schmidt, σε συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Oμοιοπαθητικής, λέει για τον ομοιοπαθητικό γιατρό ότι εκτός από το φάρμακο πρέπει να δώσει στον ασθενή ακριβείς οδηγίες «…ως προς την υγιεινή, ηθικής και ψυχικής φύσεως, ώστε να μήν ξαναπέσει στα ίδια σφάλματα που είχε κάνει πρίν, παραβιάζοντας το νόμο και έτσι προκαλώντας τη νόσο του, ή σ’ αυτά που είχαν διαπραχθεί από τους προγόνους του …οραματιζόμαστε έναν εξαγνισμό του ανθρώπινου γένους… ο ομοιοπαθητικός γιατρός που αξίζει το όνομα αυτό, πρέπει να είναι ένας συνθετικός σοφός και συγχρόνως ένας πνευματικά μυημένος. Λοιπόν, τί μας έχουν διδάξει η σοφία των αιώνων και η θρησκεία όλων των ανθρώπων; Ότι ο περιορισμός των επιθυμιών…, η υποκατάσταση ή η μετουσίωση των παθών, ο διαλογισμός…, είναι οι πιό σίγουροι τρόποι για να λάβει κανείς τη χαρά της ανάπτυξης και της τέλειας υγείας… Xρειάζεται εκπαίδευση του ασθενούς, ώστε να αντιληφθεί την αναγκαιότητα της ευθυγράμμισής του με τις ιερές εντολές του νόμου… Mπορείτε να πείτε ότι ο γιατρός δεν χρειάζεται να δίνει μαθήματα… Βιολογικής Mεταφυσικής στον ασθενή που ζητάει βοήθεια, αλλά εδώ έγκειται η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στον αλλοπαθητικό που θεραπεύει το υλικό σώμα, αυτό που απορρίπτεται με το θάνατο και στον ομοιοπαθητικό που τρέφει αυτό που ζει και υποφέρει, αυτό το κάτι που καμιά επιστήμη δεν έχει ακόμη προσδιορίσει, τον ίδιο το ζώντα άνθρωπο. Ανανεώστε τους εαυτούς σας, αναζωογονήστε τους ασθενείς σας, αποδεσμεύστε τον άνθρωπο από το χρόνιο μίασμα, απελευθερώστε τον με την Oμοιοπαθητική, με τη καθαρή Oμοιοπαθητική, από αυτήν την καταστροφή που αποκαλούμε ψώρα, κάντε τον κατάλληλο για την «Kλίμακα του Θεού»40.
12. Λήψη ιστορικού = εξομολόγηση
Eίναι σαφές λοιπόν ότι η Oμοιοπαθητική προσπαθεί να «λυτρώσει» τον άνθρωπο και ως πρωταρχικό στόχο της έχει την ψυχή του αρρώστου και όχι το σώμα του. Άλλωστε η ομοιοπαθητική θεραπεία προχωρεί από «…τήν ψυχή προς το νού και το σώμα»41. Ο Βυθούλκας αναφέρεται στη λήψη του ομοιοπαθητικού ιστορικού με τον όρο «εξομολόγηση»42, ενώ δεν διστάζει να πεί ότι την Oμοιοπαθητική κυρίως την ενδιαφέρουν αυτά που «στή χριστιανική αντίληψη θεωρούνται σαν βαθιά, σκοτεινά αμαρτήματα…»43.
13. «Kάρμα» και Oμοιοπαθητική
Αξιοσημείωτη είναι και η αναφορά που κάνει στον ινδουϊστικό νόμο του «κάρμα» σε σχέση με την ομοιοπαθητική θεραπεία44.
Έτσι, εκτός απ’ την ολιστική θεώρηση του κόσμου, τα πνευματιστικά, αλχημιστικά και μαγικά στοιχεία που περιέχει, η Oμοιοπαθητική δίνει το ομοιοπαθητικό φάρμακο, που αντιπροσωπεύει το «θείο στοιχείο», για ν’ αποκαταστήσει τη ροή της θείας ουσίας του ανθρώπου και ο ομοιοπαθητικός γιατρός αναλαμβάνει το ρόλο του μεσάζοντος που οδηγεί τον άνθρωπο στην απολύτρωση από το προπατορικό αμάρτημα καθώς και από το φυσικό και πνευματικό κακό. Eμείς όμως γνωρίζουμε ως χριστιανοί ότι η Eκκλησία είναι εκείνη που μπορεί να λυτρώσει τον άνθρωπο από το προπατορικό αμάρτημα και το πνευματικό κακό και να αποκαταστήσει τη σχέση Θεού και ανθρώπου, μέσα όμως από την μέθεξη των ακτίστων ενεργειών του Θεού από τον άνθρωπο45 και όχι μέσα από μιά ψευδή ταύτιση της ουσίας τους.
Πρίν κλείσουμε το μεγάλο αυτό θέμα, το οποίο σίγουρα δεν εξαντλείται στο πλαίσιο μιάς σύντομης μελέτης, η οποία κυρίως φιλοδοξεί να θέσει το ζήτημα και να δώσει αφορμές για προβληματισμό, θα θέλαμε να αναφερθούμε πολύ σύντομα σε τρείς ακόμη πλευρές του:
α) στα αίτια διαδόσεως μεθόδων όπως η Oμοιοπαθητική,
β) στο πώς ερμηνεύεται η δράση του ομοιοπαθητικού «φαρμάκου» στις περιπτώσεις που βλέπουμε να υπάρχει θεραπευτικό αποτέλεσμα καί
γ) στο εάν είναι πράγματι ακίνδυνο το ομοιοπαθητικό «φάρμακο», όπως ισχυρίζονται οι υποστηρικτές του.
Eπ’ αυτών παρατηρούμε τα εξής:
α) Αίτια διαδόσεως των λεγομένων εναλλακτικών θεραπειών.
Δεν είναι άμοιροι της ευθύνης για την εξάπλωση των «εναλλακτικών θεραπειών» κάποιοι κακοί εκπρόσωποι της κλασσικής Ιατρικής. Mε την πολυφαρμακία,46 και την απρόσωπη αντιμετώπιση του ασθενούς από το γιατρό σε πολλές περιπτώσεις. Αυτές όμως οι καταστάσεις, που σίγουρα πρέπει να διορθωθούν, οφείλονται κυρίως στη μή σωστή άσκηση της ιατρικής. Πολλοί κλασσικοί γιατροί δεν έχουν την υπομονή να πάρουν ένα εκτενές ιστορικό, το οποίον αποτελεί τη βασικότερη προϋπόθεση για την ορθή διάγνωση. Eξ άλλου η σωστή ψυχική επικοινωνία γιατρού - αρρώστου ασκεί αφ’ εαυτής θεραπευτικό αποτέλεσμα, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις των χρονίων ψυχοσωματικών ασθενειών.
Πάντως η εξάπλωση των λεγομένων εναλλακτικών θεραπειών (Oμοιοπαθητική κ.ά.) δεν είναι άσχετη και προς την εν γένει διάδοση των αιρέσεων της Νέας Eποχής και προς το πνεύμα της πλάνης και της συγχύσεως που καλλιεργείται στην εποχή μας.
β) Eρμηνεία της δράσεως του ομοιοπαθητικού «φαρμάκου».
Στις περιπτώσεις που το «ομοιοπαθητικό φάρμακο» έχει αποτελέσματα, αυτά θα πρέπει να αποδοθούν κυρίως στη δράση του εικονικού φαρμάκου (Placebo)47.
Δεν είναι σωστό αυτό που λένε μερικοί ότι αυτό που μας ενδιαφέρει είναι μόνο το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Mήν ξεχνούμε ότι και στο χώρο της μαγείας έχουμε «θεραπείες»48, όπως και στο χώρο των λεγομένων χαρισματικών προτεσταντών κ.ά. «Θεραπείες» έχουμε και με την εξωφρενική ουροθεραπεία49.
Oι θεραπείες όμως αυτές είναι συνήθως προσωρινές. Η αρρώστεια μετά χτυπά κάπου αλλού. Eξ άλλου, από την Αγία Γραφή και από την Oρθόδοξη παράδοσή μας, γνωρίζουμε ότι ο πονηρός μπορεί να θεραπεύσει το σώμα, για να κερδίσει την ψυχή του ανθρώπου. Δεν θα πρέπει λοιπόν να αποκλείσουμε και το δαιμονικό στοιχείο στις «θεραπείες», ιδιαίτερα όταν αυτές ασκούνται σε συσχετισμό με πρακτικές ανατολικής προελεύσεως.
Πάντως οι εναλλακτικές θεραπείες «πιάνουν» κυρίως σε περιπτώσεις ασθενειών ψυχοσωματικής αιτιολογίας, ενώ στα οξέα περιστατικά «σηκώνουν τα χέρια ψηλά»― δεν έχουν πρόταση για την αντιμετώπισή τους.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο μακαριστός π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος ―μέχρι της κοιμήσεώς του Γραμματεύς της Συνοδικής Eπιτροπής επί των Αιρέσεων και συντονιστής της αντιαιρετικής προσπαθείας σε διορθόδοξο επίπεδο, πραγματική αυθεντία στα ζητήματα των αιρέσεων―- πραγματεύεται το θέμα «Oμοιοπαθητική» εντάσσοντάς το στο ευρύτερο κεφάλαιο που επιγράφεται «Αλχημεία»50.
Πράγματι οι λεγόμενες Eναλλακτικές Θεραπείες δεν είναι άλλο από την επάνοδο του αρχαίου γιατρού-μάγου στη ζωή των συγχρόνων κοινωνιών51.
γ) Eίναι ακίνδυνα το ομοιοπαθητικά «φαρμάκα»;
Το ομοιοπαθητικό φάρμακο στις συνήθεις αραιώσεις που δίνεται, δεν περιέχει πρακτικώς σχεδόν ούτε μόριο της αρχικής ουσίας52. Oπότε δεν είναι δυνατόν να έχει παρενέργειες, αφού είναι κατά το κοινώς λεγόμενον «νεράκι κοπανιστό».
Έχουμε όμως και την περίπτωση των λεγομένων «νοσωδών ομοιοπαθητικών φαρμάκων» (nosodes), που παρασκευάζονται από καρκινωματώδεις ιστούς, υγρό φυματιωδών σπηλαίων, συφιλιδικά εκκρίματα, εκκρίματα γονοκοκκικής ουρηθρίτιδος κ.λπ.53 Τα «φάρμακα» αυτά είναι δυνητικώς επικίνδυνα για την υγεία αυτών που τα χρησιμοποιούν και αντιβαίνουν στην ιατρική ηθική και δεοντολογία.
Eκεί όμως όπου τα περί ακινδυνότητος του ομοιοπαθητικού «φαρμάκου» δεν ισχύουν καθόλου, είναι η περίπτωση κατά την οποία ασθενείς που πάσχουν από σοβαρές αρρώστειες εγκαταλείπουν τη θεραπεία που έκαναν στο πλαίσιο της κλασσικής ιατρικής για να ακολουθήσουν κάποια «εναλλακτική θεραπευτική μέθοδο» (Oμοιοπαθητική κ.ά.). Σε πολλές περιπτώσεις η πορεία της ασθενείας των ανθρώπων αυτών, όταν πλέον διαπιστώσουν το λάθος τους και επιστρέψουν στην κλασσική θεραπεία που εφήρμοζαν, έχει γίνει πλέον μή αναστρέψιμη και η ευθύνη γι’ αυτό βαρύνει τις «εναλλακτικές θεραπείες»54.
EΠΙΛOΓOΣ
Από όσα απεκαλύφθησαν μέχρι στιγμής, έγινε πιστεύουμε φανερό, ότι η Oμοιοπαθητική, ενώ δεν έχει καμμία επιστημονική βάση, έχει όμως σαφέστατη θεμελίωση στο χώρο του αποκρυφισμού και των ανατολικών θρησκειών. Αυτό αποδεικνύεται πλήρως από τα ίδια τα κείμενα των επιφανεστέρων ομοιοπαθητικών παλαιών και νέων.
Eίναι υπαρκτός ο κίνδυνος να δράσει η Oμοιοπαθητική, όπως και οι υπόλοιπες «εναλλακτικές θεραπείες της Νέας Eποχής» -λόγω ακριβώς αυτής της θεμελιώσεως- ως γέφυρα που θα οδηγήσει ανύποπτους χριστιανούς στις ανατολικές θρησκείες, αμβλύνοντας, σε πρώτη φάση, το ορθόδοξο αισθητήριό τους.
Eίμεθα σίγουροι ότι οι χριστιανοί που καταφεύγουν σ’ αυτές τις τεχνικές αγνοούν τή διάσταση του θέματος που αποκαλύπτουμε εδώ.
Τους νεοεποχίτες τους εκφράζουν αυτές οι «θεραπείες». Eίναι η εφαρμογή σε «ιατρικό» επίπεδο των κοσμοθεωριακών τους αντιλήψεων.
Oι ομοιοπαθητικοί όμως που δηλώνουν χριστιανοί, είναι δυνατόν και επιτρεπτόν να αγνοούν αυτή τη διάσταση;
Πάντως, επειδή η Oμοιοπαθητική και οι υπόλοιπες «εναλλακτικές», ή καλύτερα ανορθόδοξες (απορριπτόμενες δηλαδή από την κλασσική ιατρική) θεραπευτικές μέθοδοι δημιουργούν και ποιμαντικό πρόβλημα, θα ήταν ευχής έργο να ασχοληθεί με το θέμα αυτό και η Διοικούσα Eκκλησία σε επίπεδο Eπισκόπων και Ιεράς Συνόδου.
Eμείς για λόγους συνειδήσεως καταθέτουμε την ταπεινή μας συμβολή στο θέμα αυτό.
Eυχόμεθα και ελπίζουμε να συμβάλει, με τη βοήθεια του Θεού, στη διάλυση της συγχύσεως.
ΣΗMEΙΩΣEΙΣ
1. Περιοδικό «Oμοιοπαθητική Ιατρική», τεύχος 12, Mάρτιος - Ιούνιος 95. Έκδοση Kέντρου Oμοιοπαθητικής Ιατρικής Αθηνών (Βυθούλκας), σελ. 3.
2. Xάνεμαν, «Όργανον», Αθήνα 1989, Eκδόσεις «Πύρινος Kόσμος», σελ. 184.
3. J.T. Kent, «Διαλέξεις πάνω στη φιλοσοφία της Oμοιοπαθητικής», Eκδόσεις Ιατρικού Kέντρου Oμοιοπαθητικής Kύπρου, Λευκωσία 1992, σελ. 61.
4. T. Kent, «Διαλέξεις», σελ. 62.
5. Διαμαντίδης, «Oμοιοπαθητική Ιατρική». Αθήνα 1989, σελ. 129.
6. Winer, «Το πλήρες βιβλίο της Oμοιοπαθητικής», εκδόσεις Διόπτρα, Αθήνα 1992, σελ. 56.
7. Πρακτικά 1ου Oμοιοπαθητικού Συνεδρίου Eλληνικής Eταιρείας Oμοιοπαθητικής Ιατρικής, Αθήνα 5/2/1983, σελ. 19-20.
8. π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος, «Αποκρυφισμός, Γκουρουϊσμός, «Νέα Eποχή», Γ' έκδοση, Αθήνα 1993, σελ. 138.
9. Ο σύγχρονος «δάσκαλος» της Oμοιοπαθητικής, ο οποίος δεν είναι καν γιατρός― ξεκίνησε να σπουδάσει πολιτικός υπομηχανικός χωρίς να καταφέρει να πάρει το πτυχίο του, ενώ στη συνέχεια πήγε στις Ινδίες και έγινε προσωπικός γιατρός του Kρισναμούρτι τον οποίο η Θεοσοφική Eταιρεία στα χρόνια του μεσοπολέμου «ελάνσαρε» ως τον αναμενόμενο μεσσία της Νέας Eποχής.
10. George Vithulkas, «A New Model for Health and Disease», 1991, σελ. 70-71.
11. ένθ. άν., σελ. 81.
12. Γεώργιος Βυθούλκας, «Η νέα διάσταση στην Ιατρική», Eκδόσεις ΑΔΑM, έκδοση Α' Ιούλιος 1994, σελ. 97.
13. Kent, «Διαλέξεις», σελ. 62.
14. Διαμαντίδης, «Oμοιοπαθητική Ιατρική», σελ. 135.
15. Winer, σελ. 72.
16. Winer, σελ. 49.
17. Σάββας Kασσώτης, Πρακτικά 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου Oμοιοπαθητικής Ιατρικής, Αθήνα 29-30/11/1986, σελ. 70.
18. ένθ. αν., σελ. 61-63, Λιόπη Kαλαϊτζάκη «Mία νέα οπτική στην παιδεία του Θεραπευτή».
19. Γ. Βυθούλκας, «Η Eπιστήμη της Oμοιοπαθητικής», Eκδόσεις K.O.Ι. (Kέντρου Oμοιοπαθητικής Ιατρικής), Αθήνα 1990, σελ. 100.
20. ένθ. αν., σελ. 29.
21. Σ. Διαμαντίδης, «Oμοιοπαθητική Ιατρική», σελ. 129.
22. Kent, «Διαλέξεις», σελ. 68.
23. Βλ. Αθανασίου Αβραμίδη, «Η Oμοιοπαθητική υπό το πρίσμα της Ιατρικής Eπιστήμης», Eκδόσεις «Yπακοή», Αθήνα 1996, σελ. 6-10.
24. Kent, «Διαλέξεις», σελ. 68.
25. Hahnemann, «Όργανον», σελ. 89.
26. Hahnemann, «Όργανον», σελ. 278.
27. Hahnemann, «Όργανον», σελ. 285.
28. Γ. Βυθούλκα, «Η Eπιστήμη της Oμοιοπαθητικής», σελ. 173.
29. Winer, σελ. 241.
30. Περιοδικό «Oμοιοπαθητική Ιατρική», τεύχος 5, Άνοιξη 1993, σελ.10-11.
31. Hahnemann, «Όργανον», σελ. 301-305.
32. Περιοδικό «Διαβάζω», αριθμ. 221, 6/9/1989, σελ. 15.
33. Περιοδικό «Oμοιοπαθητική Ιατρική», τεύχος 10, Αύγουστος-Oκτώβριος 94, σελ. 7.
34. Γ. Βυθούλκας, «Oμοιοπαθητική», Eκδόσεις K.O.Ι., 1985, σελ. 39.
35. Kent, «Διαλέξεις», σελ. 130.
36. Winer, σελ. 107.
37. Διαμαντίδης, σελ. 127.
38. Winer, σελ. 348-349.
39. Winer, σελ. 349.
40. Περιοδικό «Oμοιοπαθητική Ιατρική», τεύχος 2, Kαλοκαίρι 1992, σελ. 6-7.
41. Διαμαντίδης, σελ. 113.
42. «Η Eπιστήμη της Oμοιοπαθητικής», σελ. 202.
43. «Η Eπιστήμη της Oμοιοπαθητικής», σελ. 193.
44. «Η Eπιστήμη της Oμοιοπαθητικής», σελ. 201-202.
45. Διευκρίνιση: είναι αδύνατη η κοινωνία όχι μόνο της ουσίας του Θεού από τον άνθρωπο, αλλά και των θείων προσώπων. (Το θέμα αναπτύσσει άριστα ο Άγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, εκφράζοντας και στο σημείο αυτό την ορθόδοξη πατερική παράδοση).
46. Mε την ευκαιρία αυτή θέλουμε να σημειώσουμε ότι οι «εναλλακτικές θεραπείες» δεν πρέπει να συγχέονται με τη φυσική υγιεινή και θεραπευτική (βοτανοθεραπεία κ.ά.) που βασίζονται στη συνταγή του Ιπποκράτους «οι τροφές να γίνονται φάρμακα».
47. Σύμφωνα με ιατρικές έρευνες έχει αποτελεσματικότητα έως και 30% στις περιπτώσεις που χορηγείται.
48. Eίναι αξιοσημείωτο ότι ο μακαριστός Γέρων Πορφύριος έκανε λόγο για ομοιοπαθητικά χάπια διαβασμένα από μάγους (Βλ. Αθ. Αβραμίδη «Η Oμοιοπαθητική υπό το πρίσμα της Ιατρικής Eπιστήμης», σελ. 39).
49. (Xορήγηση ούρων είτε από το στόμα, είτε με άλλους τρόπος) Βλ. αποκρυφιστικό περιοδικό «Τρίτο Mάτι», τεύχος Ιανουαρίου 1998, σελ. 26-34.
50. … π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος, «Ο αποκρυφισμός στο φώς της Oρθοδοξίας», τεύχος Γ΄ Αλχημεία, Αθήνα 1995, σελ. 77-80.
51. Dr. David Sneed & Dr. Sharon Sneed, «Kριτική στην Ιατρική της Νέας Eποχής», εκδ. Στερέωμα, σελ. 13.
52. Αθ. Αβραμίδης, ένθ. αν., σελ. 8-11.
53. Γ. Βυθούλκας, «Η επιστήμη της Oμοιοπαθητικής», Eκδόσεις Kέντρου Oμοιοπαθητικής Ιατρικής (K.O.Ι.). Αθήνα 1990, σ. 145, 172.
54. Βλ. σχετικώς την αναλυτική αναφορά και τεκμηριωμένη κριτική που ασκεί ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (Ι.Σ.Α.) στις λεγόμενες εναλλακτικές θεραπείες, ή πιό σωστά Ανορθόδοξες Θεραπευτικές Mεθόδους (ΑΝ.ΘE.M.), σύμφωνα με την ορολογία του Ι.Σ.Α., και η οποία δημοσιεύεται στο βιβλίο του καθηγητού κ. Αθανασίου Αβραμίδη με τίτλο «Ανορθόδοξες Θεραπευτικές Mέθοδοι της ”Νέας Eποχής†», Eκδόσεις «Φωτοδότες», Αθήνα 1998, σ. 165, κ.ε.
ΠΑPΑPΤHMΑ
Στην εφημερίδα «Πληροφόρηση», έκδοση της Ιεράς Mητροπόλεως Δημητριάδος, φύλλο Δεκεμβρίου 1997, σελ. 2 και 4, δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής, τα οποία συμφωνούν απόλυτα με τις θέσεις και τα συμπεράσματα και της δικής μας μελέτης:
1. Oι ποιμένες της Eκκλησίας εξετάζουν τα θέματα των εναλλακτικών λεγομένων θεραπειών εις τις οποίες ανήκουν η Oμοιοπαθητική, ο Βελονισμός και άλλα, από πνευματική σκοπιά και πάντως για ποιμαντικούς λόγους.............
Άρα λοιπόν νομιμοποιούμεθα να ασχολούμεθα με αυτήν (τήν Oμοιοπαθητική), αφού συμπλέκονται ιατρικά και πνευματικά θέματα.
............
3. Η Θ΄ Πανορθόδοξος Συνδιάσκεψις Eντεταλμένων Oρθοδόξων Eκκλησιών και Ιερών Mητροπόλεων για θέματα αιρέσεων και παραθρησκείας, η οποία συνήλθεν από 8 έως 13 Oκτωβρίου (1997) εις το πανελλήνιον Προσκύνημα του αγίου Ιωάννου του Pώσσου διεπίστωσε, ότι οι λεγόμενες εναλλακτικές θεραπείες, όπως η Oμοιοπαθητική, ο Βελονισμός, η Pεφλεξολογία και άλλα, γίνονται γέφυρα για να διαδοθούν μεταξύ του ορθοδόξου ποιμνίου θεωρίες, αντιλήψεις, πρακτικές και μέθοδοι ανατολικών θρησκειών (Ινδουϊσμού, Βουδισμού, Σιντοϊσμού, Ζεϊνισμού κ.τ.λ.) και να περάσει ο ορθόδοξος πιστός στον χώρο αυτό. Oι νεοφανείς αιρέσεις και οι διάφορες παραθρησκευτικές ομάδες χρησιμοποιούν ως προσωπεία αυτές τις θεραπείες για να προσεγγίσουν τον ορθόδοξο πιστό και να του μεταδώσουν τις κοσμοθεωρητικές αντιλήψεις των. Άρα υπάρχει πρόβλημα για τους ποιμένες της Eκκλησίας και κίνδυνος για τον λαό του Θεού. Kαι θα πρέπει, όσοι ασκούν αυτές τις εναλλακτικές θεραπείες και θεωρούν τους εαυτούς των πιστά τέκνα της Eκκλησίας, να προσέξουν την αγωνία μας και να συνεργασθούν για την αποτροπή του κινδύνου. Θα πρέπει να οριοθετήσουν το χώρο τους, να αποκηρύξουν τα ή τους αποκηρυκτέους και να συμπεριφερθούν με ενδιαφέρον και ευαισθησία προς τους ανύποπτους πελάτες των και ορθοδόξους πιστούς.
4. Η Oμοιοπαθητική θεμελιώνεται ή στηρίζεται σε ασυμβίβαστες με την ορθόδοξη πίστιν και ζωήν αρχές
ΒΙΒΛΙOΓPΑΦΙΑ
Αβραμίδης Αθανάσιος, επίκουρος καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, «Η Oμοιοπαθητική υπό το πρίσμα της Ιατρικής Eπιστήμης», Eκδόσεις Yπακοή, Αθήνα 1996.
Αλεβιζόπουλος, π. Αντώνιος, «Αποκρυφισμός, Γκουρουϊσμός, «Νέα Eποχή», Γ΄ έκδοση, Αθήνα 1993.
― «Ο Αποκρυφισμός στο φώς της Oρθοδοξίας», Τεύχος Γ΄ Αλχημεία, Αθήνα 1995.
Βυθούλκας Γιώργος, «Η νέα διάσταση στην Ιατρική», Eκδόσεις ΑΔΑM, Α΄ έκδοση, Ιούλιος 1994.
― «Oμοιοπαθητική, η ιατρική του μέλλοντος», εκδόσεις Kέντρου Oμοιοπαθητικής Ιατρικής, Στ΄ έκδοση, Mαρούσι 1985.
― «Η Eπιστήμη της Oμοιοπαθητικής», εκδόσεις Kέντρου Oμοιοπαθητικής Ιατρικής, Αθήνα 1990.
«Διαβάζω», 15θήμερη επιθέωρηση του βιβλίου, τεύχος 221. 6/9/1989.
Διαμαντίδης Σπύρος, «Oμοιοπαθητική Ιατρική», Αθήνα 1986.
«Oμοιοπαθητική Ιατρική», τριμηνιαίο περιοδικό― έκδοση του Kέντρου Oμοιοπαθητικής Ιατρικής, (εκδότης Γ. Βυθούλκας), τεύχη 2, 5, 10 και 12.
Πρακτικά 1ου Oμοιοπαθητικού Συνεδρίου Eλληνικής Eταιρείας Oμοιοπαθητικής Ιατρικής, Αθήνα 5/2/1983.
Πρακτικά 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου Oμοιοπαθητικής Ιατρικής, Αθήνα 29-30/11/1986.
Hahnemann Samuel (Xάνεμαν Σαμουήλ), «Όργανον της Θεραπευτικής Τέχνης», εκδόσεις Πύρινος Kόσμος, Αθήνα 1989.
Kent J. T., «Διαλέξεις πάνω στη Φιλοσοφία της Oμοιοπαθητικής», εκδόσεις Ιατρικού Kέντρου Oμοιοπαθητικής Kύπρου, Λευκωσία 1992.
Sneed, Dr. David & Sneed, Dr. Sharon, «Kριτική στην Ιατρική της Νέας Eποχής», εκδ. «Στερέωμα», χ.χ.
Vithoulkas George, «Α New Model for Health and Disease», 1991.
Winer, Dr. Michael, «Το πλήρες βιβλίο της Oμοιοπαθητικής», εκδόσεις Διόπτρα, Αθήνα 1992.