Αββάς Δωρόθεος - περί αντιμετωπίσεως τών πειρασμών .

 

Γνωρίζουμε γιά τόν Θεό ὅτι καί ἀγαπάει καί οἰκτείρει τό πλάσμα Του καί ὅτι Αὐτός εἶναι ἡ πηγή τῆς σοφίας καί γνωρίζει πῶς νά οἰκονομήσει τή ζωή μας, καί ὅτι δέν εἶναι γι’ Αὐτόν τίποτε ἀδύνατον, ἀλλά τά πάντα ὑποτάσσονται στό θέλημά Του. Πρέπει ἀκόμα νά ξέρουμε ὅτι, ὅσα κάνει, τά κάνει, γιά τό συμφέρον μας καί νά τά δεχόμαστε μέ εὐχαριστία, ὅπως εἴπαμε πρίν, σάν ἀπό εὐεργέτη καί ἀγαθό Δεσπότη καί ἄν ἀκόμα εἶναι θλιβερά. Γιατί ὅλα γίνονται μέ δίκαιη κρίση καί δέν παραβλέπει ὁ Θεός, πού εἶναι τόσο σπλαχνικός, οὔτε τήν παραμικρή θλίψη μας.

Πολλές φορές ὅμως ἀμφιβάλλει κανείς μέσα του λέγοντας: «Ἐφόσον στίς συμφορές πού τόν βρίσκουν ἁμαρτάνει κανείς ἀπό τή θλίψη του, πῶς μπορεῖ νά πιστεύει ὅτι ὅσα τοῦ συμβαίνουν εἶναι γιά τό συμφέρον του»; Δέν θ’ ἁμαρτάναμε στίς συμφορές πού μᾶς συμβαίνουν, ἀδελφοί μου, ἄν δεν μᾶς ἔλειπε τόσο ἡ ὑπομονή καί ἄν δέν ἀρνούμασταν νά ὑποφέρουμε μιά μικρή θλίψη ἤ νά πάθουμε κάτι ἀπροσδόκητο. Γιατί ὁ Θεός ποτέ δέν ἐπιτρέπει νά μᾶς συμβεῖ κάτι πού ξεπερνάει τίς δυνάμεις μας, ὅπως εἶπε καί ὁ Ἀπόστολος: «Εἶναι ἀξιόπιστος ὁ Θεός καί δέν θά ἐπιτρέψει πειρασμό μεγαλύτερο ἀπό τίς δυνάμεις σας» (Α΄ Κορ. 10, 13). Ἀλλά ἐμεῖς εἴμαστε πού δέν ἔχουμε ὑπομονή, πού δέν θέλουμε λίγο νά κοπιάσουμε καί πού δέν δεχόμαστε τίποτα μέ ταπείνωση. Γι’ αὐτό συντριβόμαστε και, ὅσο φροντίζουμε νά ξεφύγουμε τούς πειρασμούς, τόσο φορτωνόμαστε ἀπ’ αὐτούς καί χάνουμε τήν ὑπομονή μας καί δέν μποροῦμε νά λυτρωθοῦμε ἀπ’ αὐτούς.

Πολλοί ἄνθρωποι γιά πολλούς λόγους κολυμποῦν στή θάλασσα. Μερικοί ἀπ’ αὐτούς ξέρουν πραγματικά καλό κολύμπι καί ὅταν ἔρχεται καταπάνω τους τό κύμα, σκύβουν καί λουφάζουν ἀπό κάτω του μέχρι νά περάσει. Ἔτσι ἐξακολουθοῦν νά κολυμποῦν ἀκίνδυνα. Ἄν ὄμως θελήσουν ν’ ἀντισταθοῦν, τό κύμα τούς σπρώχνει ἔξω καί τούς ἐκσφεδονίζει πολύ μακριά. Πάλι, μόλις ἀρχίσουν νά κολυμποῦν, ἔρχεται καταπάνω τους ἄλλο κύμα. Ἄν πάλι ἀντισταθοῦν, πάλι τό κύμα θά τούς σπρώξει καί θά τούς πετάξει ἔξω. Καί ἔτσι τό μόνο πού κατορθώνουν εἶναι νά συντρίβονται, χωρίς καθόλου νά προχωροῦν. Ἄν ὅμως, ὅπως εἶπα, σκύψουν καί ταπεινωθοῦν κάτω ἀπό τό κύμα, αὐτό περνάει χωρίς νά τούς κάνει κακό. Ἐξακολουθοῦν τότε νά κολυμποῦν ὅσο θέλουν καί τελειώνουν τή δουλειά τους. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τούς πειρασμούς. Ἄν κανείς βαστάξει τόν πειρασμό μέ ὑπομονή καί ταπείνωση, τόν ξεπερνάει χωρίς νά πάθει κακό. Ἄν ὅμως παραμείνει μέ τήν καρδιά γεμάτη λύπη καί ταραχή καί θεωρώντας καθέναν αἴτιο τοῦ κακοῦ πού τοῦ συμβαίνει, κολάζει τόν ἑαυτό του, φορτώνοντας πάνω του τον πειρασμό. Ἔτσι ὄχι μόνο δέν ὠφελεῖται ἀπ’ αὐτόν, ἀλλά καί βλάπτεται.

Ὠφελοῦν πάρα πολύ οἱ πειρασμοί ὅποιον τούς ὑπομένει ἀτάραχα. Καί πάθος ἀκόμη ἄν μᾶς ἐνοχλήσει, δέν πρέπει οὔτε γι’ αὐτό νά ταραζόμαστε. Γιατί, τό νά ταραχθεῖ κανείς, ὅταν ἐνοχλεῖται ἀπό κάποιο πάθος, εἶναι σημάδι ἀγνωσίας καί ὑπερηφάνειας καί προέρχεται ἀπό τήν ἄγνοια τῆς καταστάσεώς του καί ἀπό τή φυγοπονία του, ὅπως εἶπαν οἱ Πατέρες: «Γι’ αὐτό δέν προκόβουμε, ἐπειδή δέν ξέρουμε τά μέτρα μας οὔτε ἔχουμε ὑπομονή νά τελειώσουμε τό ἔργο πού ἀρχίσαμε, ἀλλά θέλουμε νά ἀποκτήσουμε τήν ἀρετή ἄκοπα». Γιατί λοιπόν παραξενεύεται ὁ κυριευμένος ἀπό τά πάθη ὅταν ἐνοχλεῖται ἀπό ἕνα ἀπ’ αὐτά; Γιατί ταράζεται πού τό ἔκανε πράξη; Ἔχεις τό πάθος καί ταράζεσαι; Εἶσαι δεμένος μαζί του καί λές, «γιατί μέ ἐνοχλεῖ»; Καλύτερα ἔχε ὑπομονή, ἀγωνίσου, παρακάλεσε τόν Θεό. Γιατί εἶναι ἀδύνατον νά μήν ἔχει τή θλίψη τοῦ πάθους ἐκεῖνος πού τό ἔκανε πράξη. «Τά ἐργαλεῖα του εἶναι μέσα σου», ὅπως εἶπε ὁ ἀββάς Σισώης, «δός τους πίσω τόν ἀρραβώνα καί φεύγουν». Μέ ἐργαλεῖα παρομοίασε τά αἴτια. Ἐφόσον λοιπόν ἀγαπήσουμε τά πάθη μας καί τά κάνουμε πράξη, δέν εἶναι δυνατόν νά μήν αἰχμαλωτιζόμαστε ἀπό τούς ἐμπαθεῖς λογισμούς, πού μᾶς ἐκβιάζουν καί μή θέλοντας νά τά ἐνεργήσουμε, ἀφοῦ μέ τή θέλησή μας προδοτικά ἐγκαταλείψαμε στά χέρια τους τούς ἑαυτούς μας.

Ἀββᾶs Δωρόθεος

Η΄. Ἐπιστολή Ἀββᾶ Δωροθέου

ΣΕ ΑΔΕΛΦΟ ΠΟΥ ΔΟΚΙΜΑΖΕΤΑΙ

ΑΠΟ ΠΕΙΡΑΣΜΟ

Πρῶτα–πρῶτα, παιδί μου, δέν γνωρίζουμε τόν τρόπο πού οἰκονομεῖ ὁ Θεός τή ζωή μας καί ὀφείλουμε νά Τοῦ παραδίνουμε τόν ἑαυτό μας νά τόν κυβερνήσει, πράγμα πού ὀφείλουμε ἀκριβῶς νά κάνουμε καί σ’ αὐτή τήν περίσταση. Γιατί θά δυσκολευθεῖς, ἄν θελήσεις νά κρίνεις μέ ἀνθρώπινα κριτήρια ὅσα σοῦ συμβαίνουν ἀντί ν’ ἀφήσεις στόν Θεό κάθε μέριμνά σου. Πρέπει λοιπόν, ὅταν σέ περικυκλώνουν θλιβεροί καί πιεστικοί λογισμοί, νά κραυγάζεις στόν Θεό: «Κύριε, οἰκονόμησε αὐτή τήν ὑπόθεση, ὅπως Σύ θέλεις καί ὅπως γνωρίζεις». Γιατί πολλά θέματα τά τακτοποιεῖ ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ διαφορετικά ἀπ’ ὅτι νομίζουμε ἤ ἐλπίζουμε. Καί οἱ ἐλπίδες πού τρέφαμε γιά μερικά πράγματα, ἀπό τήν πείρα ἀποδείχθηκαν λαθεμένες.

Μέ λίγα λόγια, πρέπει νά δείχνεις μακροθυμία τήν ὥρα τοῦ πειρασμοῦ καί νά προσεύχεσαι καί νά μήν προσπαθεῖς ἤ νά νομίζεις ὅτι μέ ἀνθρώπινους λογισμούς, ὅπως εἶπα, θά ξεπεράσεις λογισμούς δαιμονικούς. Ὁ ἀββάς Ποιμένας ἐπειδή τά γνώριζε αὐτά, ἔλεγε ὅτι ἡ ἐντολή «νά μή μεριμνήσεις γιά τήν αὐριανή ἡμέρα» (Ματθ. 6, 34) ἀπευθυνόταν σ’ ὅσους βρίσκονταν σέ πειρασμό.

Ἄν λοιπόν, παιδί μου, πιστεύεις ὅτι αὐτά εἶναι ἀληθινά, ἐγκατάλειψε κάθε δικό σου λογισμό —καί ἄν ἀκόμα εἶναι συνετός— καί κράτησε τήν ἐλπίδα σου στόν Θεό. Σ’ Αὐτόν πού δίνει περισσότερα ἀπ’ ὅσα Τοῦ ζητᾶμε ἤ μποροῦμε νά φαντασθοῦμε (Ἐφ. 3, 20). Θά μποροῦσα νά σοῦ ἀπαντήσω σέ ὅλα, ὅσα εἶπες, ἀλλά δέν θέλω νά ἔρθω σέ ἀντίθεση οὔτε μέ σένα οὔτε μέ τόν ἴδιο τόν ἑαυτό μου, παρά μόνο νά στερεωθεῖς στήν ὁδό πού ὁδηγεῖ στήν ἐλπίδα τοῦ Θεοῦ. Γιατί αὐτή ἡ ὁδός εἶναι ἡ πιό ἀσφαλής καί ἡ πιό ἀμέριμνη. Ὁ Θεός μαζί σου.

ΙΒ΄. Ἐπιστολή Ἀββᾶ Δωροθέου

ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ

Μή σοῦ φαίνεται παράξενο, παιδί μου, ἐφόσον βρίσκεσαι στήν ὁδό πού ὁδηγεῖ στόν Θεό, ἄν πολλές φορές πέφτεις πάνω σέ ἀγκάθια καί σβώλους καί ἄλλοτε σέ ὁμαλό ἔδαφος. Γιατί ὅσοι ἀγωνίζονται, ἄλλοτε πέφτουν ἄλλοτε νικοῦν. Ὁ Μέγας Ἰώβ εἶπε: «Τί ἄλλο εἶναι ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου πάνω στή γῆ, παρά μιά συνεχής δοκιμασία»; (Ἰώβ 7, 1). Καί κάποιος ἄλλος Ἅγιος εἶπε: «Ἄνθρωπος πού δέν γεύθηκε πειρασμό, δέν μπορεῖ νά εἶναι βέβαιος γιά τίς ἀρετές του» (Σοφ. Σειρ. 34, 10: Ἰακώβ. 1, 12). Γιατί, καθώς ἀσκούμαστε στήν πίστη, πειραζόμαστε, γιά νά δοκιμασθοῦμε καί νά μάθουμε νά πολεμᾶμε. «Πρέπει νά περάσετε μέσα ἀπό πολλές θλίψεις, γιά νά μπεῖτε στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν» (Πράξ. 14, 22), εἶπε ὁ Κύριος.

Ἄς εἶναι λοιπόν βοηθός σας σέ ὅ,τι συναντᾶτε, ἡ ἐλπίδα τοῦ καλοῦ τέλους. Καί ὁ ἅγιος Ἀπόστολος, θέλοντας νά μᾶς προετοιμάσει γιά ν’ ἀποκτήσουμε ὑπομονή, λέει: «Εἶναι ἀξιόπιστος ὁ Θεός πού σᾶς ὑποσχέθηκε ὅτι δέν θά σᾶς ἀφήσει νά πειρασθεῖτε περισσότερο ἀπ’ ὅσο μπορεῖτε, ἀλλά μαζί μέ τόν πειρασμό θά φέρει καί τό ξεπέρασμά του, ὥστε νά μπορεῖτε νά τόν σηκώσετε» (Α΄ Κορ. 10, 13). Καί ὁ Κύριός μας, ἡ πραγματική Ἀλήθεια πού λέει: «Σ’ αὐτόν τόν κόσμο θά δοκιμάσετε θλίψεις, ἀλλά ἔχετε θάρρος, ἐγώ νίκησα τόν κόσμο» (Ἰωάν. 16, 23), ἄς εἶναι παρηγοριά σου.

Αὐτά νά μελετᾶς, αὐτά νά τηρεῖς. Νά ζεῖς μέ τή μνήμη τοῦ Κυρίου, καί ἡ ἀγαθότητά Του, θά σέ βοηθάει σέ ὅλα, παιδί μου, γιατί εἶναι ἐλεήμονας καί γνωρίζει τήν ἀδυναμία μας. Αὐτός θά ἐπιτιμήσει τά κύματα καί θά ξαναφέρει γαλήνη στήν ψυχή σου μέ τίς εὐχές τῶν Ἁγίων Του.

Ἀπό τό βιβλίο: Ἀββᾶ Δωροθέου, Ἔργα Ἀσκητικά

Ἐκδόσεις ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

Πηγή